Ataol Behramoğlu

Ataol Behramoğlu (d. 13 Nisan 1942), şair, yazar, çevirmen, edebiyatçı.


Yaşamı

13 Nisan 1942’de İstanbul Çatalca’da doğdu. İlköğrenimini Kars ve Çankırı'da yaptı. 1966'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. 1962'de Türkiye İşçi Partisi'ne girerek ilk örgütlenme çalışmalarına katıldı. "Fikir Kulüpleri Federasyonu"nun (FKF) kurucuları arasında yer aldı. "Dönüşüm" dergisininin kuruluş çalışmalarına katıldı, sahipliğini üstlendi.

1970'te İsmet Özel’le birlikte "Halkın Dostları" dergisini çıkardı. Aynı yıl İngiltere'ye, daha sonra Fransa'ya gitti. Paris'te otel kâtipliği, öğretmenlik yaptı. 1972'de Moskova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde Sovyet edebiyatı üzerine inceleme yaptı. 1974'te Türkiye'ye döndü. İstanbul Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak çalıştı. 1975'te kardeşi Nihat Behramoğlu'yla birlikte "Militan" dergisini kurdu. "Sanat Emeği" dergisinin kurucuları arasında yer aldı.

1979'da Türkiye Yazarlar Sendikası'nın genel sekreteri oldu. Yayınevlerinde çalıştı. 12 Eylül harekatından sonra 1982’de Barış Derneği Davası nedeniyle 10 ay tutuklu kaldı. 1984’te Fransa’da Sorbonne Üniversitesi’ne bağlı Centre de Poetique Comparee bölümünde Türk ve Dünya Şiiri üstüne seminerler izledi, çalışmalar yaptı. İlk şiirleri "Ataol Gürus" takma adıyla Yeni Çankırı, Yeşil Ilgaz, Çağrı gibi yerel gazete ve dergilerde yayınlandı.

Yükseköğrenimi sırasında Yapraklar, Dost, Evrim, Ataç gibi dergilerde çıkan şiirleriyle dikkat çekti. Bu dönemin şiirlerini biraraya getiren ilk şiir kitabı "Bir Ermeni General" 1965'te Ankara'da Toplum Yayınevi'nce basıldı. Gençlik dönemi şiirlerinde Orhan Veli, Attilâ İlhan ve İkinci Yeni şiirinin ortak özellikleri etkin. Gerçek şiir kimliği 1965-1971 arasında Papirüs, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Yeni Dergi ve Halkın Dostları'nda çıkan şiirleriyle oluştu. Bu şiirlerde toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer aldı.

Uzun yıllar siyasi nedenlerle Fransa'da ikamet etti. Şiirleri bütün büyük dillere çevrildi. Toplumcu gerçekçi şiir ilkelelerine yöneldi, şiirini yeni biçim ve tema arayışlarıyla besledi. Çevirileriyle de dikkat çekti. Edebiyat ve kültür üzerine yazdıkları, antoloji ve diğer çalışmalarıyla kuşağının önde gelen yazarları arasına girdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Slav Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Başkanlığı görevinden sonra şimdi profesör olarak Beykent Üniversitesi öğretim kadrosu içinde yer almaktadır.

Ataol Behramoğlu Eserleri

Şiirleri

Bir Ermeni General (1965)
Bir Gün Mutlaka (1970)
Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974)
Ne Yağmur... Ne Şiirler... (1976)
Kuşatmada (1978)
Mustafa Suphi Destanı (1979)
Dörtlükler (1983)
İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983) (Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oyunlaştırılmıştır.)
Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum (1985)
Kızıma Mektuplar (1985)
Şiirler 1959-1982 (1983)
Eski Nisan (1987)
Bebeklerin Ulusu Yok(1988)
Bir Gün Mutlaka-Toplu Şiirler I(1991)
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var-Toplu Şiirler II (1991)
Kızıma Mektuplar- Toplu Şiirler III(1992)
Sevgilimsin (1993)
Aşk İki Kişiliktir(1999)
Yeni Aşka Gazel(2002)
İki Ağıt(2007)
Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)
Okyanusla İlk Karşılaşma(2008)
Hayata Uzun Veda(2008)
Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)

Deneme-İnceleme

Yaşayan Bir Şiir (1986),eklerle yeni basım 2007
Şiirin Dili-Anadil (1995),eklerle yeni basım 2007
Utanıyorum (1996)
Mekanik Gözyaşları (1997)
Nazım’a Bir Güz Çelengi (1997),eklerle yeni basım: Nazım Hikmet-Tabu ve Efsane(2008)
İki Ateş Arasında (1998)
Kimliğim İnsan(1999)
Başka Bir Açı(2000)
Gerçeklik Duygusunun Kaybolması(2001)
Rus Edebiyatı Yazıları (2001)
Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği(2001)
Kendin Olmak ya da Olmamak(2003)
Yeni Ortaçağın Saldırısı (2004)
Biriciktir Aşk(2005)
Rus Edebiyatının Öğrettiği(2008)
Sivil Darbe(2009)
Benim Prens Adalarım(2010)

Anı

Aziz Nesinli Anılar (2008)

Gezi

Başka Gökler Altında (1996),eklerle yeni basım 2010
Yurdu Teninde Duymak(2008)

Oyun

Lozan(1993)

Mektup

Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar(İ.Özel'le mektupları,1995)
Şiirin Kanadında Mektuplar(M.Demirtaş'la mektupları,1997)

Çocuk

Yiğitler Yiğiti ve Uçan At Masalı(şiir-masal)
Dünya Halk Masalları(çeviri-uyarlama)
Düşler Kuruyorum (kitapta bölüm)
M.Zoşçenko-Lastik Papuçlar(çeviri)

Antoloji

Büyük Türk Şiiri Antolojisi (2 cilt,1987, eklerle yeni basım
Dünya Şiiri Antolojisi ( 4 cilt,1997 Ataol Behramoğlu-Özdemir İnce)
Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi(1983,Özdemir İnce-Ataol Behramoğlu, eklerle yeni basım 2008)
Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi(eklerle yeni basım, 2008)
Uçur Diye, Ey Aşk(Tematik Aşk Şiirleri,2007)

Çeviri

Anton Çehov-Büyük Oyunlar(İvanov-Orman Cini-Vanya Dayı-Martı-Üç Kızkardeş-Vişne Bahçesi)
Aleksandr Puşkin-Bütün Öyküler,Bütün Romanlar
Aleksandr Puşkin-Seviyordum Sizi(şiirler)
Maksim Gorki-Yaşanmış Hikâyeler
İvan Turgenev-Arefe
Mihail Lermontov-Hançer(şiirler)
Jose Marti-Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim(şiirler)
E.Babayev-Nâzım Hikmet
V.Tulyakova-Nâzımla Son Söyleşimiz
A.Fevralski-Nâzım'dan Anılar
S.Viladimirov,D.Moldvaski-Mayakovski
A.M.Şamsuddinov-Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi
Fyodor Dostoyevski-Puşkin Üzerine Söylev