Sayfalar

16 Mart 2011 Çarşamba

Gazel LI

Fâ'ilâtün/Fâ'ilâtün/Fâ'ilâtün/Fâ'ilün


1. Kıldı zülfün tek perişan hâlümi hâlün senün
    Bir gün ey bî-derd sormazsın nediir hâlün senün

2. Gitdi başımdan gönül ol serv-kaddün sayesi
    Ağla kim idbâra tebdil oldı ikbâlün senün

3. Zînet içün cism dîvârında itmezdüm yirün
    Çekmeseydi ışk levh-i cana timsâlün senün

4. Tîz çekmezsin cefâ tîğin meni öldürmeğe 
    Öldürür âhir meni bir gün bu ihmâlün senün

5. Gark-ı hûn-âb-ı ciğer kılmış gözüm merdütnlerin 
    Ârzû-yı hâl-i müşgîn ü ruh-ı âlün senün

6. Dâmgâh-ı ışkdan dut bir kenar ey mürg-i dil 
    Sınmadın seng-i melâmetden per ü bâlün senün

7. Saye veş çohdan Fuzûlî hâk-i kuyun yasdanur 
    Ol ümîd ile ki bir gün ola pâ-mâlün senün


Fuzuli
l. Benin, hâlimi saçın gibi perişan etti. Ey dertsiz! Hâlin nedir diye bir gün sormazsın. Hâl (ben) ile hâl (durum) cinaslıdır. Eski yazıda ben noktalı ha, hal noktasız ha ile yazdır. Ben ile zülf siyah renkte ve güzellik unsuru olmaları dolayısıyle ilgilidir. Benin toplu halde olması ile zülfün dağınık olmasmda tezat vardır.

2. Gönül! O servi boylunun gölgesi başının üstünden gitti. Mut­luluğun mutsuzluğa döndüğü için ağlamalısın.

Saye kelimesinin gölge ve mecazî olarak koruma, yardım anlam­ları tevriyeli kullanılmıştır. Sayenin mecazi anlamı idbar ve ikbal ile I ilgili olup iham-ı tenasüp sanatı yapılmıştır. Servi boylu güzelin yanın­dan gitmesiyle onun gölgesinden yani himayesinden mahrum olduğu için mutluluğu mutsuzluğa dönmüştür. 3. Aşk, can levhasına senin resmini yapmasaydı vücudumun du­varında sana süs için yer vermezdim (yani aşk senin resmini ezelde can levhasına yazmış olup âşıklığım ezeldendir.) 4. Beni öldürmek için cefa kılıcını tez çekmezsin. Bu ihmalin so­nunda bir gün beni öldürür.

5. Misk kokulu beninin ve kırmızı yanağının arzusu gözümün be­beklerini ciğer kânına garketmiştir.

Yüzdeki ben, kokusu, rengi ve şekli bakımından miske benzetilir. Merdüm insan demektir. Gözle birlikte kullanılırsa, gözbebeği anla­mına gelir. Gözbebeği ile ben arasındaki renk ve şekil benzerliği ile kırmızı yüz ile gönül kam arasındaki renk benzerliği dolayısıyle düzen­siz (gayr-i müretteb) leff ü neşr sanata vardır.

6. Ey gönül kuşu! Ayıplama taşıyla kanadın kırılmadan aşk tu­zağından bir kenara çekil.

7. Ola ki, bir gün üzerine basıp çiğnersin ümidiyle Fuzûli çok­tandır köyünün toprağına gölge gibi uzanmıştır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder