Gazel XII

Mef'ûlü/Mefâ'îlü/Mefâ'îlü/Fa'ûlün


1. Gönlüm açılur zülf-i perîşânunı görgeç

    Nutkum dutulur gonce-i handânunı görgeç

2. Bahdukça sana kan saçılur dîdelerümden

    Bağrum delinür nâvek-i müjgânunı görgeç

3. Ra'nâhğ ile kâmet-i şimşâdı kılan yâd 

    Olmaz mı hacil serv-i hırâmânunı görgeç

4. Çok ıska heves ideni gördüm ki hevâsın 

    Terk itdi senün âşık-ı nâlânunı görgeç

5. Kâfir ki degül mu'terif-i nâr-ı cehennem 

    İmâna gelür âteş-i hicrânum görgeç

6. Nâzüklük ile gonce-i handanı iden zikr 

    İtmez mi haya la'I-i dür-efşânunı görgeç

7. Sen hâl-i dilün söylemesen n'ola Fuzûlî 

    İl fehm kılur çâk-i girîbânunı görgeç

Fuzuli

1. Senin (dağınık) perişan saçını görünce gönlüm açılır. Gülen goncanı (ağız) görünce, nutkum tutulur (konuşamam).

2. Sana baktıkça gözlerimden kan saçılır. Kirpiklerinin okunu görünce, bağrım delinir.

3. Şimşir ağacını beğenip güzellikte onu hatırlayan, senin salına­rak yürüyen servi boyunu görünce utanmaz mı?

Şimşad, şimşir denen düzgün boylu ağaçtır. Divan şiirinde sev­gilinin boyu şimşada da benzetilir.

4. Aşka heves eden çok kimsenin seni ninleyen âşığını görünce aşk arzusunu terkettiğini gördüm.

5. Cehennem ateşine inanmayan kafir senin ayrılık ateşini gö­rünce imana gelir (Yani cehennemin varlığını kabul ederek imana ge­lir).

6. Gülen gonca (açılmış gonca) yi güzellikle anan kimse senin inci saçan la'lini (dudağını) görünce utanmaz mı?

La'l açık istiare sanatı yapılarak dudak yerinde kullanılmıştır. Du­dağın inci saçması gülerken inci gibi dişlerinin görünmesidir. Gülen (açılan) gonca senin dudağın gibi, inci saçamadığı için utanmalıdır.

7. Fuzûlî sen gönlünün halini söylemeyip gizlesen ne olur? El ya­kanın yırtığını görünce halini anlar.

Ağlayan, ıstırap çeken kimse üzüntüsünden yakasını yırtar ve sa­çını yolar, basma toprak serpermiş. Fuzûlî çektiği ıstırabı ve kederi an­latmak için bu mazmunları çok kullanmıştır.