Sayfalar

15 Mart 2011 Salı

Gazel XXXIV

Mefâ'îlün/Mefâ'îlün/Mefâ'îlün/Mefâ'îlün


1. Gönülde min gamum vardur ki pinhân eylemek olmaz 
    Bu hem bir gam ki il ta'nından efgân eylemek olmaz

2. Ne müşkil derd olursa bulmur âlemde dermanı
    Ne müşkil derd imiş ışkun ki derman eylemek olmaz 

3. Fena mülkine çoh azm itme ey dil çekme zahmet kim 
    Bu tedbir ile def'-i derd-i hicran eylemek olmaz

4. Şahın gönlüm yıharsın pendden dem urma ey nâsih 
    Hevâ-yı nefs ile bir mülki vîrân eylemek olmaz

5. Dehâmın üzre la'lün istemiş dil defi müşkildür 
    Görinmez hiç cürmi yoh yire kan eylemek olmaz

6. Du'âlar eylerem menden yana bir dem güzâr itmez 
    Ne çâre sihr ile servi hırâmân eylemek olmaz

7. Fuzûlî âlem-i kayd içresin dem urma ışkundan 
    Kemâl-i cehl ile da'vâ-yı irfan eylemek olmaz


Fuzuli

1. Gönülde gizlenemeyen bin gamın vardır. Elin ayıplamasından dolayı ah ve figan edemeyişim de ayrı bir gamdır.

2. Dünyada ne kadar güç dert olursa olsun çaresi bulunur. Senin aşkın ne güç dert imiş ki çaresi bulunmuyor.

3. Ey gönül! Yokluk ülkesine gitmeyi çok İsteme. Zahmet çekme, çünkü ayrılık derdinden kurtulunamaz.

4. Ey nasibatçı! Sakm öğüt vereyim deme, gönlümü yıkarsın. Nefsin arzusu ile bir mülkü viran eylemek olmaz.

Dem kelimesinin nefes anlamı ile arzu ve heves anlamındaki ne­vanın hava anlamı arasında dham-ı tenasüp sanatı vardır. Bir ülkeye benzetilen gönlün yıkılması ile viran, nasihatçinin nasihati ile heva-yı nefs arasındaki ilgi ve benzetmelerle leff ü neşr sanatı yapılmıştır.

5. Gönül ağzındaki lal gibi kırmızı dudağını istemiş. Bu isteğin­den vazgeçmesi zordur. Hiç suçu görünmüyor. Yok yere kan eylemek olmaz.

Divan edebiyatının güzellik anlayışında ağzın çok küçük olması makbuldür. Noktaya, mim harfinin basma benzetilir. Hatta yok dene­cek kadar küçüktür. Sır (gizli), mevhum (var veya yok olduğu şüpheli) kelimeleriyle de ifade edilir. Beyitte ağızla ilgili olarak hiç, görünmez, yok kelimeleri bir araya getirilerek müraat-ı nazir sanatı yapılmıştır.

6. Dualar ediyorum. Sevgili benden yana bir an bile gelmiyor. Ne çare büyü ile servi yürütülemez.

Dua kelimesi tevriyeli olup da'vet etmek anlamındadır. Davetler ediyorum, çağırıyorum anlamı da vardır. Büyü yapılırken rukye, azaim denen dualar okunur. Büyü ve sihir yapmakla servi yürütülemez de­mektir.

7. Fuzûlî, dünyaya bağlısın. Aşkından söz etme. Böyle tam ca­hillikle irfan (manevi bilgi! sahibi olma iddiasında bulunulmaz.

1 yorum:

  1. Bizim sözlerimiz manadır bilenlere
    Söylenir Hakk sözleri Arif olanlara

    YanıtlaSil