Şiir, Sadece: Gazel VI

7 Mart 2011 Pazartesi

Gazel VI

Mefâ'ilün/Fe'ilâtün/Mefâ'ilün/Fe'ilün


1. Kemâli hüsn virüpdür şarâbı nâb sana
    Sana helâldür ey muğ-beçe şarâb sana

2. Seni melek göreli yazmaz oldı ışkı günâh 
    Velî yazıldı bu yüzden besi sevâb sana

3. Lebün su'âline virmez cevâb uşşâkun 
    Su'âl olursa bu senden nedür cevâb sana

4. Ceza gününde sorılmaz hatâlar eyledüğün 
    Yeter figân ile men virdügüm azâb sana

5. Meni karârum ile koymaz oldun ey gerdûn 
    Yiridür ahum ile virsem inkilâb sana

6. Safâ-yı cevheri tîğinden umma kâm ey dil 
    Sağınma su vire ey teşne ol serâb sana

7. Fuzûli başuna ol serv saye saldı bugün 
    Ulüvv-i rif 'at ile yetmez âftâb sana


Fuzuli

1. Saf şarap sana tam bir güzellik vermiştir. Ey şarap dağıtan genç saki! Şarap sana helâldir.

Muğ - beçe mecusî çocuğu, meyhanede şarap dağıtan genç demek­tir. Müslümanbkta şarap hara molduğu için meyhaneyi Mecusîler veya Hıristiyanlar işletirmiş. Muğ-beçeye şarap haram olmayıp helal olduğu için Türkçe «sana helal olsun» deyiminden kinaye sanatı yapılmıştır.

2. Melek seni göreli aşkı günah yazmaz oldu. Fakat bu yüzden sana çok sevap yazıldı.

«Bu yüzden» kelimesi tevriyeli olup «bu sebeple» ve «bu güzel yüzünden dolayı» anlamındadır.

3. Dudağın âşıkların sualine cevap vermez. Bu senden sorulunca cevabın nedir? (Ne cevap vereceksin veya ne? diye sen de soru sora­caksın).

4. Yaptığın hatalar senden sorulmaz. Benim feryat ve figanımla sana verdiğim azap yeter (çünkü ben feryat ve figanımla sana dünyada azap çektirdim).

5. Ey felek! Beni kendi halime bırakmadın. Ahım ile senin dönü­şünü değiştirsem yeridir.

Durma anlamına gelen «karar» kelimesi ile değişme anlamındaki «inkilâb» kelimesi arasında tezat bulunduğu gibi «gerdim» un dönen an­lamı «karar» ile tezatlıdır.

6. Ey gönül! Onun kılıcının cevherinin saf asından kâm alacağını umma. Ey susamış (gönül) Bu serabm sana su vereceğini sanma.

Safa hem zevk, hem saflık ve temizlik anlamında tevriyeli kulla­nılmıştır. Sevgilinin bakışlarının kılıcından, yani çeliğin içindeki sudan susuzluğunu gidereceğini umma denilerek çeliğe su verilmesi ve kılıç se­raba benzetilerek su varmış gibi parlaması mazmunları yapılmıştır.

7. Fuzuli! O servi boylu güzel bu gün senin başına gölge saldı. Artık güneş bil© senin mertebenin yüceliğine yetişemez.

Hiç yorum yok: