Çare Yok

Anladık ölüme çare yok 

Kazaya belaya çare yok 

Saç dökülmesine 

Yüz buruşukluğuna çare yok 

Anladık çare yok 

İşsizliğe de mi yok 

Açlığa da mı yok 

Anlamadık gitti 

Çare yok.

Melih Cevdet ANDAY

Karga

Zaman olur ki insan
Tek satır yazamaz doğrusu
Bir türlü çıkmaz akıldan
Zülfüyara dokunmak korkusu

Bir sabah şafakla birlikte
Köyüme vardım: doğduğum, büyüdüğüm.
Yüreğim bildik bir üzgüyle-
Dolu, kafamda bir düğüm:

Yeni bir dönem, özgürlük, devinim
Belediyeler, demiryolları ..
Ama zavallı yurdumda benim
Neden her şey hala aynı? ..

Yine o tasalı ezgiler
Duyageldiğimiz yıllardır
Aynı papaz efendiler
Ve aynı vaazlar: Ya sabır ..

Evet, köylü zincirini kopardı
Ama hala aç, cahil, esenlikten ırak
Nerdesin ey halkın sonsuz bolluk sırrı? ..
Bir karga yanıt makamında gakladı: "Nifak!"

Baktım kurulmuş seninki
Üstüne telgraf telinin
"Ulan" dedim "yoksa beni
Başkente jurnal mi edeceksin?" ...

Ne yalan söyleyim, korkmuştum bir kere
Bir güzel nişan alıp çektim tetiği
Karga cansız düştü yere
Titredi telgraf teli...

Nikolay Nekrasov

Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Ekicilere

Ey bilim ekenler halk tarlasına
Eğer güveniniz yoksa o toprağa
Cılızsa ektiğiniz tohum
İnancınız az, gücünüz eksikse
Yüzünüz gülmeyecektir hasat gününde
Tanelerin boş çıkmasına hazır olun!

Nerdesiniz ey yiğit kişiler, dinç yüzlüler?
Gözüpek, kararlı ve bilinçliler?..
İleri!..
Bilge, iyi ve sonsuz olanı ekin
Ekin ve gözleyin
Halkın neler yaratabileceğini...

Nikolay Nekrasov

Çeviren: A. Behramoğlu

Bu Kırlangıçlar Gitmemişler Miydi?

Giden gelen yok. Bir titreşimdir bu.

Duragan fulyanın üstünde arı
Bir diyapozon gibi titremekte. Kırlangıç 

Tarihsizdir. Belleğim sarsılıp duruyor denizde. 

Martı bir uçta kanat, bir uçta ses. 

Ya sabah, ya öğle. Gemici ve bulut, 

Güneş ve yağmur kıl payı bir dengede. 

Dolu bir boşluğu doldurup boşaltmak işimiz. 

Ölülerle, gecelerle, sümbüllerle. 

Melih Cevdet ANDAY

Sustu Namuslular

Sustu namuslular, kahramanca çarpışanlar
Duyulmaz oldu yiğit çağrıları
Onlar ki halk için haykırmışlardı
Oysa bugün dizginsiz, gaddar
Bir alçaklık seli kapladı her yanı.
Yurdum benim, zavallı, dilsiz yurdum
Dalıyor, seni kötü, kudurmuş bir kasırga
Tırpanlıyor diri, güzel olan ne varsa
Ve ben düşmanın zafer çığırışılarını-
İşitiyorum, şafaksız bir gecenin sisleri içinden
Sürüngenlerin, yırtıcı kuşların
Çığlıklarını, ölü bir devin cesedine üşüşen ...

Nikolay Nekrasov

Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Bir İlkbahar Şiirine Başlangıç

Hava ne kadar güzel öğretmenim 

Yollar ağaçlar kuşlar ne kadar güzel 

Yeryüzü pırıl pırıl öğretmenim 

Gizlisi saklısı kalmamış dünyanın 

Nesi var nesi yoksa dökmüş ortaya 

Bütün bitkiler, bütün hayvanlar, bütün taşlar 

Sürüngenler, konglomeralar, serhaslar 

Hepsi hepsi ortada öğretmenim. 

Ne olur biz de gidelim 

Burda kalsın kitaplar 

Burda kalsın iğneli karafatmalar 

Kollarından bacaklarından gerilmiş kurbağalar 

Burda kalsın hepsi 

Bomboş kalsın hepsi 

Bomboş kalsın evler okullar 

Hapishaneler, hastaneler... 

Öğretmenim, sevgili öğretmenim 

Sırtımıza alırız hastaları 

Kim bilir ne özlemişlerdir kırları... 

Ya mahpuslar. 

Ne sevinirler kimbilir 

Sarılıp sarılıp öperler adamı.

Melih Cevdet ANDAY

Dün, Saat Altı Sularında

Dün, saat altı sularında
Yolum Senna'ya uğradı.
Bir kadın kırbaçlanıyordu orda
Genç bir köylü kadını

Bir ses bile çıkmıyor göğsünden, sadece
Şaklıyordu kırbaç, kıvrılarak ...
Dedim ki esin perime: "Bir bak!
Bu kırbaçlanan öz bacındır işte..."

Nikolay Nekrasov

Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Bardak

İsterim tutsak bardağımın gizini, 

Parçalanmaz gölgesini evrenin, 

Yeni doğmuş hoyrat söğüdün erincini. 

Gömülmüş sözüm ben dirilmiş.

Melih Cevdet ANDAY

Yalnızım Gecenin Issızlığında

Yalnızım gecenin ıssızlığında,
Taşlı bir yol ışıldar durur siste;
Çevre suskun, kulak vermiş Tanrı'ya,
Yıldızlar konuşur birbiriyle.

Gökyüzünde görkemli bir şölen var!
Toprak, mavi bir ışıkta dinlenir ...
Kimi bekliyorum, aradığım ne?
Yüreğimi böyle daraltan nedir?

Beklediğim hiçbir şey yok yaşamdan,
Geçmişten de pişmanlık duymuyorum;
Özgürlük ve huzurdur aradığım!
Unutmak ve uyumak istiyorum!

Ama benim uyumak istediğim
O soğuk uykusu değil ölümün ...
Yaşam da uykuya dalsın içimde,
Usul usul inip kalkarken göğsüm;

Gündüz gece, tatlı ezgileriyle
Bir ses türküsünü söylesin aşkın ...
Yeşil dallarıyla ulu bir meşe
Eğilsin üstüme ve hışırdasın ...

Mihail Lermontov

Çeviren: A. Behramoğlu

Atatürk'ün Bir Saati Vardı

Atatürk'ün bir sözü vardı 

Yediveren bir gül gibi açardı 

Atatürk'ün bir atı vardı 

Etilerden beri yaşardı 

Atatürk'ün bir resim vardı 

Buğday tarlası gibi ağardı 

Atatürk'ün bir saatı vardı 

Durmadı

Melih Cevdet ANDAY

Hançer

Seviyorum seni çelik hançerim,
Parlak ve soğuk arkadaşım.
Bir Gürcü, öç gününe dövdü seni örste,
Özgür Çerkez, kanlı bir savaşta biledi.

Zambak bir el taşıdı seni bana
Ayrılık anında, anmalık olarak
Ve ilk kez kan değildi üstünden akan
Acının inciden gözyaşlarıydı, parlak.

O kara gözler, dikilen üstüme,
Gizemli bir tasayla doluydular:
Çeliğin gibi senin, titrek bir alevde,
Ansızın bulanıyor, parlıyordular.

Aşkın dilsiz güvencesi ve yol arkadaşımsın sen,
Seni hep örnek olarak göreceğim:
Değişmeyeceğim ben de ve ruhum hep
Senin gibi sert kalacak, demirden dostum benim.

Mihail Lermontov

Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Anı

Bir çift güvercin havalansa

Yanık yanık koksa karanfil 

Değil bu anılacak şey değil 

Apansız geliyor aklıma

Neredeyse gün doğacaktı 

Herkes gibi kalkacaktınız 

Belki daha uykunuz da vardı 

Geceniz geliyor aklıma

Sevdiğim çiçek adları gibi 

Sevdiğim sokak adları gibi 

Bütün sevdiklerimin adları gibi 

Adınız geliyor aklıma

Rahat döşeklerin utanması bundan 

Öpüşürken bu dalgınlık bundan 

Tel örgünün deliğinde buluşan 

Parmaklarınız geliyor aklıma

Nice aşklar arkadaşlıklar gördüm 

Kahramanlıklar okudum tarihte 

Çağımıza yakışan vakur, sade 

Davranışınız geliyor aklıma

Bir çift güvercin havalansa 

Yanık yanık koksa karanfil 

Değil unutulur şey değil 

Çaresiz geliyor aklıma.

Melih Cevdet ANDAY

Julius ve Ethel Rosenberg, 19 Haziran 1953'te, New York'ta idam edildiklerinde, casusluk nedeniyle idam edilen ilk ABD yurttaşları oldular. Suçlu olup olmadıkları uzun süre tartışıldı. Bugün, idamları McCarhty döneminin baskıcı havasına yorulmaktadır.

Şair

Parlıyor altın işlemesi hançerimin.
Gövdesi kusursuz ve sağlamdır.
Gizemli direnci çeliğinin
Doğunun savaşçılığındandır.

Dağlarda bir dağlıya çalıştı yıllarca
Hizmetine karşı ücret beklemedi.
Açtı birçok göğüste birçok korkunç yara
Deldi birçok çelik giysiyi.

Eğlenirken bir köleden de uysaldı, ama
Çınlardı bir söz kırdı mı onurunu.
O günler, oymalı, zengin bir süs ona
Yabancı, utanç verici bir giysi olurdu.

Onu, yiğit bir Kazak, Terek nehri ötesinde
Soğumuş ölüsünden almıştı sahibinin.
Sonra fırlatılmış, yatıp durdu uzun süre
Gezici dükkanında Ermeni'nin.

Şimdi öz kınlardan, savaşta hırpalanmış,
Yoksundur zavallı yoldaşı kahramanın.
Altın bir oyuncak halinde, şerefsiz ve zararsız
Parlayıp duruyor üstünde duvarın.

Artık özenli, alışkın bir elle
Onu silen, okşayan kalmadı.
Ve dua ederek şafaktan önce
Okumuyor kimse üstündeki yazıtı.

Şair! İşte bu gevşek çağda sen de
Böylesin! Yitirdin önemini!
O altınla değiştirdiğin kudrete
Dünya saygıyla kulak verirdi.

Güçlü sözcüklerin ölçülü sesiyle
Savaşçı ateşlenirdi savaşa.
Tütsü dua saatine nasıl gerekliyse
Kadeh şölene nasıl, gerekliydin halka.

Şiirin tanrısal bir ruh gibi kalabalığın üzerinde-
Uçup dururdu ve soylu düşünceler, yankılanan-

Çınlardı o çan gibi halkın bayram ve yıkım günlerinde
Kurultay kulesi üstünde çalan ...

Yalın ve onurlu bir dil sıkıyor bizi şimdi, yalnız;
Eğleniyoruz parlak pullar ve aldatılarla.
Yıpranmış bir güzellik gibi ki yıpranmış dünyamız
Alışkındır kırışıklıklarını gizlemeye allıklar altında.

Ey alay edilmiş peygamber, yeniden uyanacak mısın?
Ya da intikam çağrısına hiçbir zaman-
Altın kınlardan çıkarmayacak mısın
Kılıcını, hakaret pasıyla kaplanan?..

Mihail Lermontov

Türkçesi: Ataol Behramoğlu