Kış Şiiri

Kapı açıldı, buharla doldu mutfak,
Soğuk, yuvarlana yuvarlana daldı içeri,
Her şey eskisi gibi oluverdi bir anda
Çocukluk yıllarındaki o akşamlar gibi

Hava kupkuru ve tertemiz
Ve dışarda, beş adım ötede
Süklüm püklüm duruyor kış
Yüzü tutmuyor içeri girmeye

Kış. Ve işte her şey ilk kez başlıyor sanki.
Ağarmış uzaklıklarına doğru kasımın
Uzaklaşıyor aksöğütler
Değneksiz ve rehbersiz körler gibi.

Nehir buz tutmuş, donmuş sepetçi söğüdü.
Ve konsol üstünde bir ayna gibi
Bir buz tabakasına, enlemesine
Yerleşmiş kara gök kubbesi.

Ve karşısında onun, yol kavşağında,
-yarı yarıya kara gömülmüş kavşakta-

Seyrediyor bu aynada kendini
Kayın ağacı, saçında bir yıldızla.

Ve gizlice sezmektedir ki o
Kış, harikalarla doldurmuştur her yeri;
Kır evini, uzakta görülen,
Ve kendi tepelerini...

Boris Pasternak

1944

Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Medeniyet

Şu haline bak da utan 

Ne okuma bilirsin ne sayı 

Ne üstünde var ne başında 

Ne midende ne kursağında 

Bari gel de görgünü arttır 

Medeniyet öğren ayı. 

Yemek masası nedir, peçete nedir, 

Çatal bıçak nedir gör! 

Giymek şart değil ya, 

Ayakkabı gör, gömlek gör, 

İngiliz kumaşı gör, naylon çorap gör, 

Jartiyer bile görsen faydası var. 

Tarak deyip de geçme 

Saçını tara da gör 

Kafan nasıl işlemeye başlar. 

Kanalizasyon gördün mü sen hiç? 

Gel de kanalizasyon gör, 

Yemek şart değil ya, 

Döner kebap gör, su böreği gör, 

Ekmek gör be ekmek, 

Ne görsen faydası var!

Melih Cevdet ANDAY

Kolları Bağlı Odysseus

Dördüncü Bölüm

1. 

Kara gemi Okeanos ırmağının 

Akıntısından kurtulup tanrısal 

Denizde Ayaye adasına varınca 

Onu kumsala çektik ve uykuya 

Dalarak tanrısal şafağı bekledik. 

Sabah sisi içinde doğan 

Gül parmaklı şafak 

Elpenor' un yüzüstü yatan ölüsünü 

Bulmuştu ilk önce kıyıda. 

Martı leşleri ve deniz kabukları arasına 

Törenle gömdük onu kederli 

Gönülle ve yanık yüzlü şaraptan 

İçerek dinledik Kirke'yi.

2. 

Tanrıçaların en tanrısalı 

Güzel belikli Kirke eyitti: 

"Sen Odysseus iki ölümlüsün 

Hades'i gördün daha yaşarken 

Güneş doğmayan neşesiz ülkeyi 

Günlerce karanlıkta kaldın 

Çünkü İthaca yaşatıyordu seni 

Tanrısal denizde ordan oraya 

Bin yıldır aradığın ada... 

Konağının sarsılmaz temeli 

İkarios kızı Penelopeia 

Ve erdemli dölün Telemakhos 

Bütün ülkün ve sevgin olan İthaca."

3. 

İyi dinle söyleyeceklerimi 

Her şeyi olduğu gibi anlatacağım sana 

Ki yeni uğursuzluklar yüzünden 

Denizler ortasında kalma bir daha. 

Önce Sirenlere rast geleceksiniz 

Koruyun onlardan kendinizi 

Yabansı ezgilerle büyüleneceksin 

Ordan çarçabuk uzaklaşmalı ki 

Büsbütün yok olmasın İthaca. 

Sirenleri aştıktan sonra kürekçilerin 

İki yol çıkacak karşına birden 

Acaba bunlardan hangisi? 

Artık onu orda sen bileceksin!"

4. 

Oysa İthaca'yı hiç görmemiştim 

Penelopeia yoktu, Telemakhos da, 

Ama İthaca kafamda onlardan kurulu idi. 

Tanrıçaların en tanrısalı 

Kirke'nin bile söyleyemediği 

Bu yolu bulup geçeceğim; 

Ama ne denli güç olursa olsun 

Bilerek varmak istiyorum şimdi 

Sirenlerin ezgilerini dinleyeceğim 

Dedim ve büyük bir mum peteğini 

Tunç hançer ucu ile ezdim çabucak 

Tıkadım kürekçilerin kulaklarını bir bir 

Orta direğe bağlattım kendimi.

 
5. 

Kürekçilerim hasatsız denizi 

Köpürttüler kürekleriyle, 

Tez yürüyüşlü gemi gün batarken 

Ulaştı Sirenlerin adasına, 

Yüreğim kopacak gibiydi 

Kanatlanıp uçacak gibiydi, ama 

Sirenlerin izi bile yoktu ortada. 

Yalnız bir ezgi, ta derinden 

Ta içerimden gelen bir ezgi 

Başladı yavaş yavaş yükselmeye; 

O yabansı, o büyülü türküleri ben 

Söylüyordum sağır gemicilere 

Yalnız ben duyuyordum Sirenleri. 

Kirke, bilge tanrıça, selam sana! 

Sağ salim geçtim kendimi.

...

Melih Cevdet ANDAY

Mart

Kan ter içinde bırakıyor güneş,
Dere coşup çağıldıyor, sevinçten delirmişçesine;
Hamarat bir sığırtmaç kadın gibi
Yapacak yığınla iş var baharın elinde.

Kar öksürmede, kansızlıktan dertli,
Filizlerin mavi damarları güçsüz daha.
Fakat, yaşam tütmede inek ahırından
Yabaların dişlerinden sağlık fışkırmada.

Ah, bu geceler, bu günler ve geceler!
Gün ortasında çıtırtıyla çözülen karlar
İğne ipliğe dönmüş çatı buzları
Uykusuz, geveze ırmaklar!

Tüm kapılar ardına kadar açık, at tavlası, inek ahırı,
Güvercinler yulaf topluyor karın üstünde,
Doldurmada taptaze kokusuyla havayı
Bütün bu canlılığın nedeni olan gübre ...

Boris Pasternak

1946
Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Kundura Boyacısına, Kiraz Ağacına, Çingene Kızına Dair

Sabahleyin evden çıkıyorum 

İnsanın işi var gücü var 

Gidip bir parka oturuyorum 

Bir boyacı dikiliyor der demez 

Bakar da bakar potinlerime 

Ne bakıyorsun bre Keyif benim değil mi? 

Boyatmayacağım işte. 

Nesini boyatacaksın diyor içinden 

Bir yandan da kaşını kaldırarak 

"Şu yerdeki senin mi ağabey?" diyor 

Bakıyorum, ayağımın ucunda leş gibi pis bir tarak, 

Alıp tarağı gidiyor. 

Derken işsizin, tembelin, haylazın biri 

Karşımdaki sıraya oturuyor 

Sadece otursa iyi 

Oturmuş bir de düşünüyor. 

Ne düşünüyorsun be adam?

Melih Cevdet ANDAY

Kımıltısız Arılar

Ah o kımıltısız arılar yangın tapınağında 

Halatlarını koparmış yırtıcı alınların yarası 

Şakıyan ve susan ağacı anlamın

Melih Cevdet ANDAY

Esin Perisi

Geceleyin beklerken gelişini onun
Yaşamım pamuk ipliğine bağlı sanki
Gençlik, şan, özgürlük nedir ki
Karşısında o güzeller güzeli konuğun

Geliyor kavalıyla, kaldırıp peçesini
Ve takılıp kalıyor gözlerine gözlerim
"Sen miydin?" diyorum "Cehennem'in sayfalarını
Yazdıran Dante'ye?" Yanıtlıyor: "Bendim."

Anna Ahmatova

1924
Türkçesi: Ataol Benramoğlu

Kadeş Savaşı

Asi ırmağının bir yakasında 

Muvattali ayakta, askerleri arasında, 

Durmuş bakıyordu kıpırdamadan. 

Irmağın öbür kıyısında Firavun, 

Ramses, savaş arabasına çıkmış, 

Gözlerini dikmiş karşıya. 

İşte bütün bildiğimiz bu. 

Gerçi tarih uzun uzun anlatır, 

Ama bu bakışma kalır kalsa kalsa.

Melih Cevdet ANDAY

Son Karşılaşmanın Şarkısı

Buzdan bir el kalbimi sıkıştırıyordu sanki
Ama rüyada yürüyor gibiydim;
Sağ elimin eldivenini
Çıkarıp sol elime giydim

Bitmez tükenmez gibi geldiler bana
Oysa topu topu üç taneydi basamaklar
"Benimle öl..." diye fısıldadı
Akçaağaçların arasından sonbahar

"Aldatıldım ben ... Üzgünüm ...
Uçarı, kötü yazgım aldattı beni..."
Dedim ki "Ben de ben de öyleyim ...
Ölürüm ... ölürüm seninle sevgili..."

Son karşılaşmanın şarkısıydı bu
Dönüp bir kez daha baktım karanlık eve:
Yatak odasının penceresinde
Mumlar, kayıtsız, sarı bir ışıkla parlıyordu ...

Anna Ahmatova

1911
Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Hiroşima

Büyükbabam, babam, ben 

Küçük oğlan, kız, damat... 

Gelişimiz teker tekerdi 

Gidişimiz cümbür cemaat.

Melih Cevdet ANDAY

Şiir

İnsanların yakınlığında gizli bir sınır var
Ne tutku aşabilir onu, ne delice sevmek;
Varsın, tüyler ürpertici sessizlikte birleşsin dudaklar
Varsın, aşktan parça parça olsun yürek...

Dostluk da güçsüz kalır burada
Yüce ve ateşli mutluluk yılları da
Kayıtsızken ruh ve yabancıyken
Şehvetin ağırkanlı yorgunluğuna

Çılgındır o sınıra varmak isteyenler
Ve ona ulaşanları paramparça eder tasa ...
Neden çarpmıyor anladın mı şimdi
Yüreğim, okşayışlarının altında ...

Anna Ahmatova

1915
Türkçesi: Ataol Behramoğlu

Her Gece Böyle Değilim

Benim de öyle akşamlarım vardır. 

Kapıdan girince anama sarıldığım, 

Çocuklara karamela ve çekirdek getirdiğim, 

Meyhaneye uğramadan çakır keyif, 

Düşmanım yok, 

Gündeliğim cebimde, 

Küfretmeden 

Öyle tasasız döndüğüm akşamlar.. 

Benim de öyle akşamlarım vardır. 

Her gece böyle değilim.

Melih Cevdet ANDAY

Severim Çingene Obalarını

Severim Çingene obalarını
Islığını ateşin, kişnemesini tayların
Ayışığında hayaletler gibi duran ağaçları
Gecede, madeni bir hışırtıyla dökülüşünü yaprakların

Severim mezarlıklardaki bekçi kulübelerinin
Kapanık ve ürkütücü kuytuluğunu
Uzak çan sesini, tahtadan oyulmuş kaşıkları
Üstlerine duaların işlenmiş olduğu

Severim diri sessizliği ve akordeon sesini gecede
Ot ambarından yükselen buğuyu, üstüne çiy damlamış keneviri
Benim bu uçsuz bucaksız sevgilerime
Şaşıracaktır gelecek kuşaklar belki

Varsın şaşırsınlar; gülen gözlerimle ben
Yakalarım karanlığın ve ışığın masallarını.
Severim tahıl yığınlarını, boğuk bağırışını saksağanın
Yakındaki ve uzaktaki koruları ve ırmakları ...

Nikolay Klyuyev

Türkçesi: Ataol Behramoğlu