Muhabbet

Meyhaneye dönmeliyim,
Muhabbet kokusuna,
Rakı vursun beynime poyraz poyraz
Şaşırayım sahilimi,
Yıldız yolumu,
Yolculuğumu unutayım.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Karakulak Suyu

Bu gözler sende de var, bende de var
Aklımız da var, ayakkabımız da var,
Köpekler gülüyor halimize
Sende de yok, bende de yok
Anlayana sivrisinek saz.
Seviyorum yaşamayı,
Yaşamak var
Yaşamacık var,
Yedik içtik yarabbi şükür
Tükür tükür,
Karakulak suyudur bu şiir,
Anlayana sivrisinek saz.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Oğlum Mustafa'nın Düşündüğü Şeye Bak

Ağlar mıyım ben de baba
Bir gün olur senin gibi?
Senin gibi kalır mıyım
Alınyazısı altında?

Taşı delip fırladığını bilirim,
Bilirim ot yediğini,
Ölmediğini bilirim,
Yaşadığını bilirim,
Dünyanın acı hali tatlılaşmış tadında.

Sen kendi derdinde değilsin baba
Ne de güzel sıçradı yeşil kurbağa
Ne güzel de demiş şair dostun Orhan Veli
Benim lokmam aslan ağzında.

— Sevin Mustafa'm sevin
Ben insanın fakiriyim
Anan Urgan
Baban Irgat
Korkma oğlum Mustafa Irgat
Bin atına, dünya senin
Dilediğin gibi oynat.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Oğlum Mustafa'nın "Bu Ne?"leri

Hoş geldin oğlum Mustafa
Şaşırtmasın seni dünya
Ağaçlar çiçek açtı, kuşları dinle
Yeryüzü gözlerinde
Gökyüzü gözlerinde
Cıvıl cıvıl şenlik içinde.
Şu denize bak, denize
Denizlerde ne mi var?
— Balıklar var, insanlar var
Toprağa bak, yaşıyor
Ne mi var bu toprakta?
— İnsanlar var, insanlar var
Dişisi var, erkeği var
Ağası var, beyi var
Yağma Hasan'ın böreği var.
Sorma oğlum, mapusane orası
Mapusanede ne mi var?
Mapuslar var, mapuslar var,
Mapusların nesi mi var?
Gözleri, akılları, elleri,
— Ya baba, ağızları dilleri?



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Çıkmaz Sokak

Göklerin mavisinden bu yana
Kuşların gözlerinde endişe,
Ağacın dallarından köküne
Nazar boncuğu neşe.

Gülerim açan gülün haline
Sulayanda endişe
Koparanda endişe
Yürüse toprak göklere keşke
Çıkmaz sokak bu sokak
Sokakların sevincinde endişe.

Su, mavinin bu yanı
Umut kuşu uçar mı uçar
At koşar, insan koşar
Su, dünyanın dört yanı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yaşamak İstedikçe

Ağaçlara kara kuşlar dadanmış
Elmalar delik deşik,
Baba ölmüş, alacaklı sarmış evi
Yüreğimiz delik deşik,
Rüzgârların çeneleri çözülmüş
Toprak bizi çekiyor
Dünyamız delik deşik.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Nur Topu

Gırtlaklarda acılık, türküler iniltili
İnsanlar ağlaşıyor yaralı boğalar gibi,
Kor kesilmiş çeşme çeşme
Gözlerde can çekişme.

Dert yanıyor nehir göle
Beni emdiğin yeter
Seni de bir gün denizler yutar
Tahammül gerek bu sudan vücuduma.

Nerden geliyor nur topu çocuk?
Gözlerinde cıvıltı, pırıl pırıl, boncuk boncuk
Yaşamak, fışkırarak yaşamak,
"Oğlumun önlüğünde tuttuğu: Şafak."



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Bulut

Bir damla düştü gözlerime
Geçen buluttan,
Hatırladım inanmanın ne olduğunu
Yaşamaya, şiire.

Su, yolundan uzaklaşmış
Ben su muyum, yol muyum?
Ok yayından uzaklaşmış
Ben ok muyum, yay mıyım?

Ben, buluttan gözlerime
Düşüveren bir damlayım.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Melodram

Birinin bıçak vardı elinde,
Birinin beyaz bir gül,
İkisi de yorgundu,
Sokak çocukları halinde.

Bıçaklısı bıçağını sapladı,
Çiçeklisi çiçeğini koklattı,
Kayboldular meyhaneler içinde,
Kaldırımda gül ve bıçak
Kardeş kardeş kaldılar.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yapı

Alın teri var temellerinde
Merhametine girdiğin yapıların
Ve avuç sıcaklığı
Ayrı ayrı her taşında,
İnsanların.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Gece Çuval Gibi

Gece çuval gibi delindi
Türküler yağmur
Çatılar yırtık
Ağaçlar parça parça.

Yemişlerim dallarımda çürümüş
Dal kökünden habersiz
Büyümüş de büyümüş
Dal ölmüş
Kök habersiz.

Buz tuttu yeleleri atların
Delik deşik dert içimiz
Yer yırtıldı, kök yerinden oynadı
Kirli çocuk şimdi gökyüzü
Türküler mağrur
Sokaklar ılık
Kalabalık kalabalık
Her şey pırıl pırıl aydınlık.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Balık

Ak yelken, kara yelken
Halat demiri yedi
Al iskele, ver iskele
Deniz gemiyi yedi
Bu bir balık hikâyesi
Oynasana balık
İnsan insanı yedi.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Sabaha Yakın

Ölü gece bırak saçlarımı
Çarpma beni dertten derde

Garda tren kımıldanmak üzere
Anahtarlar kilitlerde kımıldanmak üzere
Ölü gece bırak saçlarımı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Susun, Susun, Uyusun

Nabız durdu atmıyor
Susun, susun, uyusun.

Ne acele yaşadı
Ne çabuk geçti ömrü
Rahat yüzü görmedi.

Ellerini çözdüler
Yıkadılar, giydirdiler, gömdüler
Çok geçmişti biçare
Susun, susun, uyusun.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Taksi

— Çektiğim yeter gayrı!
— Gayrisi mayrısı yok, taksi!
— Taksi, Tepe! Büyükdere!
— Taksi, durma, çek Bendlere!
— Taksi, çabuk! taksi, bekle!
— Hava ayaz, herif sarhoş.

Sene bin dokuz yüz elli bir
Dertsiz milyonlarda bir,
Gelinleri güveyleri taşıdım,
Kan içinde yaralıları,
Son vitesimde doğurdu gebe kadınlar,
Demedim kış kıyamet, çamur deryası,
Bata çıka yaşadım.

— Taksi, dur!
— Taksi, sür!
Sür! dur! Dur! sür!
Taksi hırsından çatlayacak,
— Dur, bu sürat yasak!..
Fren yaptı, duramadı,
Çıldırdı.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Sen Ölmüşsün

Sen ölmüşsün, ölmüşsün,
Tabancasız tüfeksiz.
Sen ölmüşsün çocuğum,
Evsiz barksız ekmeksiz.

Şarkılarım denizdendir, güldendir
Şarkılarım insandandır çocuğum.
Çamurdandır, hamurdandır, sudandır,
Mayadandır, ekmektendir, sendendir.

Kaderindir yaşayan,
Sen ölmüşsün çocuğum.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Su Demiri Eritti

Alınlarından ter akmakta
Şair insanları sevmekte
İnsanlar üşümekte, ölmekte
Gıcır gıcır doğmakta

Su demiri eritti
İnsanlar sövüşmekte

Bıçak yüzü, bıçak sırtı fark
Aramızda o da yok
Bırakma çocuğum bırakma
İnsanlar ölmekte

Su demiri eritti
İnsanlar dövüşmekte
Taşa çarptık fırladık

Hava hür, toprak cömert
Sabret çocuğum sabret



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Gıcırtı

Ak boynumda kirli mintan
Dayan yüreğim dayan!
Yüreğim gıcırdama, ağlama
Gece kirli, döşek kirli
Kimi kalbur üstü, kalbur altı kimi
Kimi türkü söylüyor aya güneşe
Kiminin borcu var uçan kuşa
Götür beni ayaklarım, rüzgârlara çarp
Yediğim dost elinden bir kalleş bıçak,
Ak boynumda kirli mintan
Dayan yüreğim dayan
Çıldırır, ölür, öldürür insan.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Ağaç

Ağacım, dört kol çengi kıyamet
Her dalımda bir memleket
Uzar kollarım uzar
Taşımda toprağımda bereket
Köklerimden başlar hürriyet
Bana çarptıkça anlar
Yağmur yağmur olduğunu
Rüzgâr, rüzgâr.

Taşımda toprağımda kıyamet
Köklerimden başlar hürriyet.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

İç Sıkıntısı

Camlar mahmuzlarını şakırdatıyor
Buz tuttu yeleleri atların
Ağaçlar şaha kalktı, koşuyor
Gemiler dolaşıyor gözlerimin içinde.
Soldu, rengârenk sevinçler kinde
Öldü, nar tanesi nar içinde.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Rüzgarlar Boyu

Karıma


Biliyorum nerelere gideceğimi
Esen rüzgârlar boyu
Karlı dağlar ve şehirler üstünden
İnsanların güneş gibi doğduğu.
Uyandım renk renk saadetler içinde
Sevdimse de güldümse de sendendir
Güler yüzlü insanlardan çırılçıplak açlara
Rüzgâr rüzgâr giden sevgi bendendir.
Hava keskin ve kurak
Es rüzgâr es, bucak bucak
Biliyorum nerelere gideceğimi.



Cahit Irgat
Ortaklık
1952

Yaşamak

Kalbimizin ortasında güvercin
Güvercinin kursağında bir kurşun
Kefenimiz arşın arşın
Parasıyla peşin peşin.



Cahit Irgat
Ortalık
1952

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XXII

Ben yaşamak arzulusu fedai,
İyiliğim, kardeşliğim namütenahi
Size mesut günleri müjdeliyorum
Feryad eden toprakta
Ağlayanlar, takatsızlar, mazlumlar
Soğukların, açlıkların
Bankaların çiğnediği çocuklar

Yağmur yüklü gözlerimiz saadetle yıkansın,
Size mesut günleri müjdeliyorum.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XXI

Gül be toprak, gül yüzüne
Öp elini çiftçinin.
Gül be güneş saz benize
Gül de güller açılsın.

Kahvede kâğıt açan avare
Şu duvarcı, arabacı, amele
Bel bağlamış yedi karış ömüre.

Biz de bakabilelim
Bir ışıklı pencereden.
Bize de pay düşmeli
Şehirlerden, caddelerden, denizden.

İnsan insan paylaşalım
Yaşamayı, komşuluğu, dostluğu
Bağdaş kurup yan yana
Bir sahandan yiyelim
Dünyamızın sofrasında.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XX

Bir bahar havası var
Mısralarımda,
Aşka insana dair.
Rüzgârlarım konuşuyor dağ başında
Kulelerde, ağaçlarda, camlarda
Biteviye insana
Yaşamaya, aşka dair.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XIX

Yetişir kendimize acıdığımız
Bir topraktan bir toprağa
Nehir nehir boşalan
Ezilmişler, suçsuzlar
Yetişir kendimize acıdığımız
Affetmeyecek bizi bir gün
Çocuklarımız.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XVIII

Ağlamayı unutarak yaşamak
Yeraltında, yer üstünde
Sevgi sevinç tarlasında
Aşk ve dostluk denizinde
Çocuklar gibi mağrur
Dertlerden uzak,
Başlamakta şimdi huzur
Kardeşliğe, muhabbete
Hürriyete inanarak.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XVII

Ben ezilmiş insanların
Acı çeken, sancı çeken çocuğu
Irgatların ırgatı.

Benim de bir gölgem var
Bu erguvan akşamda
Gönlü gözü ateş ateş
Yürür, ağlar, düşünür.

Bir şehir ölüsünde
Gözlerim yıldız yıldız
Ben'im zindan sokaklarda
Aydınlığı kapı kapı dağıtan.

Aynı toprak üzerinde yaşayan
Muhabbeti gel benden al
Bedava.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XVI

Acı çeken, sancı çeken
İnsanları seviyorum.

Aynı toprak üzerinde yasayan
Memur, çiftçi
Merhaba!
Bizim için yaşamak
Kaşın gözün arası
Bizim için yaşamanın
Tam sırası
Tam sırası.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XV

Bu halin güzel değil
Benim dünyam, canım dünyam
Seni yıldız, seni yağmur, seni vatman, seni ekmek
Güneş kadar sevdiğim.

Yarın güzel olmalısın
Bu günden,
Yaşamak daha canlı
İsteyerek olmalı.

Ben dünyamın canevi
Yaşamayı seviyorum
Hürriyeti seviyorum.

Ölülere toprak lazım, bir avuç
Dirilere ekmek lazım, bir avuç
Önce insan ve ekmek
Sonra şarap ve sevgi
Aynı temel üzerinden.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XIV

Yaşamamız hiç kimsenin hatırından geçmedi
Eridik eridik de
İnceldik iplik olduk
İğne deliğinden geçemedik.
Öl, dediler
Ölüverdik.

İstediğin renkte gel
İster arpa, çavdar, darı, buğday ol
Bize günde üç öğün gel.

Seni yağmur, seni güneş büyüttü
Damla damla, tane tane,
İnsan eli ekti biçti, yoğurdu
Avuç avuç, tekne tekne.

İnsanı deli ediyor kokun
Dünyamızda beş yüz milyon insan aç
Harp eden aç, etmeyen aç
Galipler aç, mağluplar aç
Kim kimden medet umsun
Baş tacımız, ekmeğimiz?



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XIII

Anne girmem bu oyuncak dükkânına*
Orda toplar, tayyareler, tanklar var.

Seviyorum söğüt dalı atımı
Tekme atmaz, ısırmaz.

Ben yaşamak istiyorum
Ağaç gibi sessiz, rahat.
Karınca kararınca değil,
Serile serpile boylu boyumca.

Anne girmem bu oyuncak dükkânına
Orda toplar, tayyareler, tanklar var.



Cahit Irgat
1947



(*) İkinci Dünya Harbi'nde Yahudi çocuklarına savaş oyuncaklarıyla oynamaları yasaklanmıştı Almanya'da.

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XII

Şimdi doğdun
Ne ağlarsın a çocuk?

Milyonların konuştuğu
Bir şehre doğdun.
Kardeşliği, sevgiyi
Yağmur boyu, arzu boyu
Yasayanlar şehrine.

Yedi dağın rüzgârı
Yağmur boyu, arzu boyu
Ekmek ekmek çocuk kokar.

Şimdi doğdun
Ne ağlarsın a çocuk?



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - XI

Hora tepen sıra dağlar
Omuz omuza,
Toprak değil, taş değil
Yüreğimden kopmuştur.

Bir dert halinde nehir
Boşalıyor denize
Nehir değil, deniz değil
Alın teri, gözyaşı.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - X

Belediye reisinden emir var*
Mezarını herkes kendi kazacak.

Şimdi mevsim sonbahar
Çoğumuzun sünger çekti üstüne
Açlık, kıtlık, kolera.

İyi bilir ellerimiz
Kazma kürek tutmasını,
Kardeş yüzü sevmesini.

Karşımızda kara kış var
Mezarını herkes kendi kazmalı.



Cahit Irgat
1947


(*) Londra, 11. A.A. — Bugün Berlin'den alınan haberlere göre, Almanya'daki belediye başkanları bu kış soğuktan ve açlıktan ölmeye mahkûm yüz binlerce insan için şimdiden mezarlar kazdırtmak emrini almışlardır.
     — Gazeteler —

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - IX

Yolcu yolunda gerek
Beş kıtada nefes alan
Dümen neferi
Sen gününü gün eden
Beş kıtanın renk renk günahlarını
Ced boyu, ömür boyu
Çeken, duyan, yaşayan
Evladından evladına
Nur topu torununa taşıyan,
Harpte şehit
Sulhte şehit
Ve bilcümle harcanan,
Kirli mendil günleri
Yıkayıp yıkayıp da kullanan
Yolcu yolunda gerek
Bu hava yağar eser
Yolcu havası.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - VIII

Hayran hayran acıyor
Gençliğime, halime
Şu mavi gök, mavi deniz, uçan kuş
İşe giden insanlar
İpimi çeken cellat.
Seni de seviyorum
İpimi çeken cellat
Biliyorum ekmeğin var
Boynumdaki ilmikte.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - VII

Ben bir harp esiriydim
Bulutları seviyordum, hürriyeti seviyordum
İnsanları seviyordum, yasamayı seviyordum
Bulutları gözlerimden boşalttılar bir gece.

Yalan söylemeyen dünyada
Ben de yalan söyleyemem.
Ve ben şeffaf, tertemiz
Pırıl pırıl bağrıyorum:
Yetişir oltaya yem
Dile küfür olduğumuz,
Yetişir bozuk para gibi savrulduğumuz.

Gözlerim var, görüyorum :
Yarı çıplak, çırılçıplak
Ölülerle dolu toprak,
Ölüler sarmaş dolaş
Ölüler sivil, asker, ihtiyar
Ölüler buram buram
Nefret kokuyor.


Ve dilim var, söylüyorum :
Benim de altçenemi
Gözlerimi alacaklar belki de
Yaşamak ve hürriyet istedim diye
Ve belki de bir sabah
Gün doğmadan az önce
Heykelim dikilecek
Bir darağacına.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - VI

Ben bir harp esiriyim
Korku, tehdit, sefalet var
Bu şehrin havasında,
Bu şehrin mahzenleri
İrin kokar, kan kokar
Şehrin mahzenlerinde
Cinayet var, ölüm var.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - V

Giden gitti, kalana sabır
Bu kara kışlara, açlığa sabır
Sabır sürgündeki, zindandaki dostlara
Yeni bir gün doğuyor.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - IV

Selam alın teriyle ekmek yiyen herkese
Selam bu günü hazırlayan ölüye
Selam saçlarından asılan
Tabanından çivilenen diriye.
Selam seksen ayak merdivenli
Kara yüzlü binanın
Üst katından atılan
Berrak gözlü
Paramparça cesede.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - III

Kedere döndü deniz
Denizin gözü bizde.

Sahil boyu meyhane
Bir ceset yaklaşıyor sahile
"Bu gelen kimin dostu?
İmanım,
Bu gelen kimin dostu?"

Bu gelen benim dostum
Öldürüldü ve atıldı denize,
Yasamak istediği şehre dönüyor.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - II

Şehir değil
Tabut bu,
Kol kola dolaşıyor
Ölüler.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 2 - I

Gemi azıya al da konuş
Konuş, canım efendim
Bu göklerin altında
Duvarların ardında
Kaybedilmiş insanlar var.

Konuş benim altın sesli şairim,
Onlar da öğrenirler
Yaşamayı sevmeyi
Ekmek şiir, insan şiir
Toprak şiir koktukça.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 1 - XIV

Ve bir nefer çıldırmış
— "Babam" diyor
Şu nar ağacı,
Geçen harpte ölen babam.

Ve bir gazi soruyor :
— Kaç dostumun kanındasın
Nar?
Kan kardeşi bir halin var
Gelincikle
Kızılcıkla
Karpuzla.

İçin seni, dışın bizi yakıyor
Kan ağlıyor içimiz
İçimiz karpuz içi
Gelincik ve kızılcık kokuyor.

Her tanende bir dostumun kanı var,
Ömrümüz gübre olsun
Helal olsun köküne,
Kanımızdan, terimizden şerbet ol
Serinlet yüreğini dünya mahkûmlarının
Her yetime, her yoksula
Sebil ol.



Cahit Irgat
1947

Rüzgarlarım Konuşuyor - Bölüm 1 - XIII

Birer birer dert yanıyor Gaziler :
— Biz ne kazandık bu harpte?

— Bir çift pabuç kâr etti
Kesilen ayaklarım,
Ama siyah gözlük lazım
Görmeyen gözlerime.

Bir ağızdan söyleniyor şarkılar :
— Şimdi yabancısıyız
Yaşadığımız toprağın
Ellerimiz, gözlerimiz, bacaklarımız
Toprak olduğu halde.



Cahit Irgat
1947